کردستان| خانه کرد پذیرای مهمانان نوروزی

عمارت آصف یا همان خانه کُرد در ضلع شمالی خیابان امام (ره) سنندج، در بافت قدیمی محله سرتپوله و مجاورت بناهایی همچون دژ سنه (قلعه سنندج)، مسجد جامع، عمارت ملالطف الله شیخ‌الاسلام و مشیر دیوان قرارگرفته است.

ازآنجاکه خانه کُرد در مرکز شهر واقع‌شده است، مسافران در هر فصلی از سال به‌راحتی می‌توانند به این عمارت دسترسی داشته و این مکان تاریخی را برای بازدید خود به‌ویژه در ایام تعطیلات نوروزی انتخاب کنند.

بر اساس نقل‌قول‌های مختلف، احداث بنای اصلی این عمارت که به تالار تشریفات معروف است، مربوط به دوران صفویه بوده که در دوره‌های بعدی به‌ویژه قاجار و پهلوی به‌تدریج بخشی‌هایی به آن افزوده‌شده است.

خانه کرد شامل تزئینات معماری همانند گچ‌بری، آینه‌کاری و کار چوب است و در ضلع جنوبی غربی عمارت، حمام خصوصی با سبک و اسلوب معماری حمام‌های ایرانی ساخته‌شده که دارای نقش‌های آهک بُری و ستون‌های سنگی بسیار زیبایی بوده و در نوع خود ازنظر معماری منحصربه‌فرد است.

تغییر کاربری از سال 82

کارشناس مردم‌شناسی کردستان دراین‌ارتباط با بیان اینکه خانه کرد بعد از مرمت در سال 82 تغییر کاربری یافت، اظهار داشت: در این مجموعه چیدمان مردم شناختی قوم کُرد، ابزار و اشیا مورداستفاده آنان در گذشته در معرض نمایش قرار داده‌شده است.

ابراهیم هاشمی افزود: غرفه‌های نشیمن روستایی و شهری، طب سنتی، طب مردمی، گیاه‌پزشکی، کارهای استاد بهزادیان، تندیس مشاهیر کرد، آثار خاتو زین، تالار پوشاک، زیورآلات، مرکز اسناد شامل سندهای تاریخی و عکس‌های قدیمی شخصیت‌های سیاسی و فرهنگی حوزه جغرافیایی کردها ازجمله بخش‌های این مجموعه است.

او یادآور شد: موزه مردم‌شناسی خانه کرد همچنین شامل غرفه‌های معیشت ازجمله آهنگری، مسگری، خراطی، نجاری، چاقوتیزکنی، جولایی، شکار، ماهیگیری، مطبخ، کشاورزی و دامداری است.

هاشمی اضافه کرد: در این مجموعه، نمود عینی فرهنگ و پوشاک استان‌های ایلام، کرمانشاه، کردستان، مناطق کردنشین آذربایجان غربی، خراسان و کشورهای ترکیه، سوریه و عراق تعبیه‌شده است.

توسعه موزه مردم‌شناسی خانه کرد

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کردستان اظهار داشت: موزه مردم‌شناسی خانه کرد از سال 82 افتتاح‌شده و قرار بود در قالب یک پروژه بزرگ با بیش از 20 هزار مترمربع ایجاد شود که در سال 85 به دلایلی متوقف ماند.

سید محسن علوی مساحت فعلی موزه مردم‌شناسی خانه کرد را چهار هزار مترمربع اعلام کرد و افزود: قرار است این مجموعه در قالب یک پروژه بزرگ توسعه یابد که در آن خانه‌های تاریخی مشیر دیوان، عمارت آصف، بخشی از خانه شجاع لشکر و خانه ساعد سلطان به خانه کرد الحاق می‌شود.

او با بیان اینکه از سال گذشته اقدام به ادامه اجرای این پروژه و در حال تملک زمین‌های این محدوده هستیم، یادآور شد: تملک حدود 200 متر از زمین‌های زیرمجموعه‌این پروژه بین عمارت آصف و مشیر دیوان باقی‌مانده که پیگیری اخذ تملک آن در حال انجام است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کردستان اضافه کرد: در مجموع و پس از انجام تملک زمین، مجموعه‌ای شامل موزه مردم‌شناسی، موزه باستان‌شناسی، مرکز اسناد کردستان، کتابخانه تخصصی، موزه صنایع‌دستی و کارگاه هنرهای سنتی احداث می‌شود.

علوی به موزه مردم‌شناسی موجود در خانه کرد اشاره کرد و گفت: در این موزه که مخصوص مناطق کردنشین کشور است، اشیا مربوط به زندگی کردها، فرهنگ، کشاورزی، صنایع‌دستی و اسناد تاریخی آنان به نمایش گذاشته‌شده است.

او همچنین بر آمادگی این اداره کل برای استقبال از مهمانان در نوروز 98 تأکید کرد و اظهار داشت: در ایام تعطیلات سال جدید، همانند سال‌های گذشته در خانه کرد و عمارت خسروآباد سنندج، ویژه‌برنامه‌هایی برای مسافران و مردم استان برگزار می‌شود.

علوی افزود: علاقه‌مندان و مهمانان در ایام تعطیلات نوروزی هر روز از ساعت 8:30 صبح تا 20 عصر می‌توانند از بخش‌های مختلف عمارت آصف (خانه کرد) بازدید کنند.

تاریخ دقیق مشخص نیست

کارشناس مرمت بناهای تاریخی کردستان گفت: سردرب عمارت آصف در سال‌های 1313 - 1312 شمسی ساخته‌شده و ظاهرا تا پیش از احداث آن، کوچه‌ای تنگ راه ورودی به عمارت بوده که آن را کوچه باریکه می‌خواندند.

یداله زنوری با اشاره به اینکه با احداث خیابان، بخشی از این سردر تخریب و سردرب جدید به‌جای آن ساخته شد، ادامه داد: سردر ورودی این بنا با نمای آجری و به شکل نیم هشتی متأثر از سبک باروک است.

کارشناس مرمت بناهای تاریخی کردستان گفت: آب این مجموعه از یک‌رشته قنات که از غرب سنندج توسط تنبوشه های سفالی قدیمی و لوله‌های فلزی جدید جاری است، تأمین می‌شود.

زنوری اضافه کرد: برای تنظیم و تقسیم مناسب آب، فضایی در کنار دالان ورودی ساخته‌شده که تاریخ دقیق ساخت هیچ یک از فضاها مشخص نیست.